لحظه‌ی تولد یک نوزاد، یکی از شیرین‌ترین و به‌یادماندنی‌ترین لحظات زندگی است، اما پس از آن، بدن مادر وارد مرحله‌ی بهبودی میشود. یکی از رایج‌ترین پدیده‌های پس از زایمان، خونریزی بعد از زایمان است که بخش طبیعی از فرآیند بازگشت بدن به حالت اولیه محسوب میشود. این خونریزی که به آن “لوچیا” (lochia) نیز گفته میشود، بخش جدایی‌ناپذیر از دوران نقاهت است. با این حال، شناخت میزان طبیعی این خونریزی و تشخیص موارد غیرعادی، برای حفظ سلامت مادر حیاتی است. این مقاله علوی، به شما کمک می‌کند تا با دلایل، علائم و راه‌های مدیریت خونریزی بعد از زایمان به طور کامل آشنا شوید و با آرامش و آگاهی، این دوران را سپری کنید.
خونریزی بعد از زایمان چیست؟
خونریزی بعد از زایمان، یک پدیده‌ی طبیعی است که پس از تولد نوزاد و خروج جفت آغاز میشود. این خونریزی، در واقع دفع بافت‌های اضافی، خون و مخاط از رحم است که در دوران بارداری برای حمایت از جنین ایجاد شده بودند. این فرآیند، بخشی از مکانیسم طبیعی بدن برای پاکسازی و بازگشت رحم به اندازه قبل از بارداری است. شدت و مدت این خونریزی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و میتواند تحت تأثیر عواملی مانند نوع زایمان، تعداد زایمان‌های قبلی و شرایط جسمانی مادر قرار گیرد.
درصورت تماس اعلام کنید که از طرف سایت تماس گرفته اید
تفاوت خونریزی طبیعی و غیرطبیعی
شناخت تفاوت بین خونریزی طبیعی بعد از زایمان و خونریزی غیرطبیعی (خونریزی شدید پس از زایمان یا PPH) بسیار مهم است.
- خونریزی طبیعی (لوچیا): این خونریزی معمولاً در هفته‌های اول شدیدتر است و به تدریج کاهش می‌یابد. رنگ آن از قرمز روشن به صورتی، قهوه‌ای و در نهایت زرد یا سفید تغییر می‌کند.
- خونریزی غیرطبیعی: این نوع خونریزی معمولاً به صورت ناگهانی و بسیار شدید است. اگر در یک ساعت، نیاز به تعویض بیش از دو نوار بهداشتی دارید یا لخته‌های خونی به اندازه یک توپ گلف یا بزرگ‌تر دفع می‌کنید، ممکن است دچار خونریزی شدید شده باشید.
علت خونریزی بعد از زایمان
خونریزی بعد از زایمان به دلایل فیزیولوژیک متعددی رخ می‌دهد. شایع‌ترین علت، انقباض ناکافی رحم است که پس از تولد نوزاد و خروج جفت، باید به سرعت منقبض شود تا عروق خونی در محل اتصال جفت بسته شوند.
علل اصلی خونریزی بعد از زایمان طبیعی
- آتونی رحمی: این شایع‌ترین علت خونریزی شدید پس از زایمان است. در این حالت، رحم پس از زایمان به درستی منقبض نمیشود و عروق باز باقی می‌مانند که منجر به خونریزی شدید میشود. این وضعیت میتواند علت قطع نشدن خونریزی بعد از زایمان طبیعی باشد و نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.
- پارگی‌های رحمی: در حین زایمان طبیعی، ممکن است پارگی‌هایی در دهانه رحم یا واژن ایجاد شود که منجر به خونریزی میشود. این پارگی‌ها معمولاً توسط پزشک بخیه زده می‌شوند.
- باقی ماندن تکه‌های جفت: اگر قسمتی از جفت در رحم باقی بماند، از انقباض کامل رحم جلوگیری کرده و باعث خونریزی میشود.
خونریزی بعد از زایمان سزارین
پس از زایمان سزارین نیز، خونریزی طبیعی رخ می‌دهد. این خونریزی معمولاً کمتر از زایمان طبیعی است، زیرا پزشک در حین عمل، خون و بافت‌های اضافی را از رحم خارج می‌کند. اما خطراتی مانند خونریزی از محل برش جراحی یا عدم انقباض کافی رحم نیز وجود دارد. در موارد نادر، ممکن است فرد علت نداشتن خونریزی بعد از زایمان باشد که باید با پزشک مشورت شود.
مراحل و مدت زمان خونریزی بعد از زایمان
خونریزی بعد از زایمان دارای مراحل و مدت زمان مشخصی است. شناخت این مراحل به شما کمک می‌کند تا نگرانی‌های خود را کاهش دهید.
مرحله اول: لوچیای قرمز (Lochia Rubra)
- مدت زمان: حدود ۳ تا ۱۰ روز اول پس از زایمان.
- ویژگی‌ها: در این مرحله، خونریزی شبیه به یک قاعدگی سنگین است. رنگ آن قرمز روشن است و ممکن است حاوی لخته‌های کوچک خونی باشد.
مرحله دوم: لوچیای صورتی یا قهوه‌ای (Lochia Serosa)
- مدت زمان: از روز ۱۰ تا هفته‌ی دوم یا سوم پس از زایمان.
- ویژگی‌ها: خونریزی سبک‌تر میشود، رنگ آن به صورتی یا قهوه‌ای تغییر می‌کند و حاوی بافت‌های بیشتری است.
مرحله سوم: لوچیای زرد یا سفید (Lochia Alba)
- مدت زمان: از هفته سوم تا ششم یا گاهی بیشتر.
- ویژگی‌ها: خونریزی بسیار خفیف و تقریباً سفید یا زرد میشود و بیشتر حاوی مخاط و گلبول‌های سفید است.
مدیریت و مراقبت‌های لازم بعد از زایمان
مدیریت صحیح خونریزی بعد از زایمان برای جلوگیری از عفونت و اطمینان از بهبودی کامل مادر ضروری است.
توصیه‌های کلیدی
- استفاده از پدهای بهداشتی: در طول این دوران از تامپون استفاده نکنید، زیرا میتواند خطر عفونت را افزایش دهد.
- بهداشت شخصی: ناحیه تناسلی را با آب ولرم تمیز کنید تا از رشد باکتریها جلوگیری شود.
- استراحت کافی: استراحت به بدن شما کمک می‌کند تا به سرعت بهبود یابد.
- تغذیه سالم: یک رژیم غذایی غنی از آهن میتواند به جبران خون از دست رفته کمک کند.
استفاده از دارو برای قطع خونریزی بعد از زایمان
استفاده از دارو برای کنترل خونریزی باید فقط با تجویز پزشک صورت گیرد. در موارد خونریزی شدید، پزشک ممکن است داروهایی مانند اکسیتوسین، میزوپروستول یا ارگومترین را برای کمک به انقباض رحم تجویز کند. این داروها باعث می‌شوند که رحم منقبض شده و عروق خونی در محل اتصال جفت بسته شوند. هرگز بدون مشورت با پزشک از هیچ دارویی استفاده نکنید.
علائم خطر و زمان مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی شدید: اگر در یک ساعت بیش از دو نوار بهداشتی را خیس می‌کنید.
- لخته‌های بزرگ: دفع لخته‌های خونی بزرگ‌تر از یک توپ گلف.
- بوی نامطبوع: وجود بوی بد در ترشحات، که میتواند نشانه‌ی عفونت باشد.
- تب و لرز: تب، لرز و درد شدید شکم.
- تاری دید و سرگیجه: این علائم می‌توانند نشانه‌ی کم‌خونی شدید باشند.
سخن پایانی از دکتر علوی
خونریزی بعد از زایمان، هرچند ممکن است نگران‌کننده به نظر برسد، اما بخشی طبیعی از روند بهبودی بدن پس از تولد نوزاد است. آگاهی از مراحل مختلف لوچیا، تفاوت بین خونریزی طبیعی و غیرطبیعی، و دانستن اینکه چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید، به شما کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری این دوران حساس را پشت سر بگذارید. توجه به بهداشت فردی، تغذیه مناسب، استراحت کافی و استفاده نکردن از تامپون، نکات مهمی هستند که باید رعایت شوند تا از عفونت و عوارض احتمالی جلوگیری شود. همچنین اگر با علائمی مانند خونریزی شدید، بوی نامطبوع، تب یا لخته‌های بزرگ مواجه شدید، این نشانه‌ها را جدی بگیرید و سریعاً با پزشک مشورت کنید.
اگر در دوران پس از زایمان خود سوالی دارید، یا دچار نگرانی در مورد میزان خونریزی هستید، ما در مطب دکتر علوی با خدمات تخصصی، در کنارتان هستیم. هدف ما، همراهی شما در این مسیر با آرامش، آگاهی و اطمینان کامل است. برای دریافت نوبت مشاوره، همین امروز با ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
آیا خونریزی بعد از زایمان سزارین کمتر است؟
بله، معمولاً خونریزی بعد از زایمان سزارین کمتر از زایمان طبیعی است، زیرا در حین عمل جراحی، پزشک رحم را پاکسازی می‌کند. اما این به معنی عدم خونریزی نیست.
آیا میتوانم بعد از زایمان از تامپون استفاده کنم؟
خیر. استفاده از تامپون پس از زایمان توصیه نمیشود، زیرا میتواند باکتریها را به داخل رحم منتقل کرده و باعث عفونت شود.
آیا خونریزی بعد از زایمان به شیردهی ربطی دارد؟
شیردهی میتواند به انقباض رحم کمک کند و باعث کاهش خونریزی شود. این به دلیل ترشح هورمون اکسیتوسین است که در حین شیردهی آزاد میشود و باعث انقباض عضلات رحم میگردد.
خونریزی بعد از زایمان تا چند وقت طول می‌کشد؟
خونریزی بعد از زایمان معمولاً تا شش هفته ادامه دارد، اما شدت آن به تدریج کاهش می‌یابد. در برخی موارد ممکن است این دوره کوتاه‌تر یا طولانی‌تر باشد.
درصورت تماس اعلام کنید که از طرف سایت تماس گرفته اید
