هفته سی و هشتم بارداری، مرحله‌ای هیجان‌انگیز و در عین حال پر از اضطراب برای مادران است. با نزدیک شدن به زمان زایمان، بدن شما به سرعت در حال آماده‌سازی نهایی است و تجربه‌های جدیدی را به نمایش می‌گذارد. وضعیت مادر در این مرحله دیگر شبیه هفته‌های میانی بارداری نیست؛ وزن‌گیری، خستگی شدید، و احساس سنگینی در ناحیه لگن از مهم‌ترین تغییرات محسوب می‌شوند. بسیاری از مادران این روزها را با این پرسش سپری می‌کنند که هفته ۳۸ بارداری چگونه است و آیا زایمان نزدیک است؟ این مقاله جامع به بررسی دقیق تمام جوانب این هفته حیاتی، از تغییرات فیزیکی گرفته تا آمادگی‌های لازم برای لحظه موعود، می‌پردازد تا شما بتوانید با آرامش و آگاهی کامل این دوران را پشت سر بگذارید.
تغییرات مهم در وضعیت مادر در هفته سی و هشتم بارداری
در هفته سی و هشتم، بدن شما به حداکثر آمادگی رسیده و سنگین‌ترین وزن خود را تجربه می‌کند. این افزایش وزن ناشی از رشد کامل جنین، حجم بالای مایع آمنیوتیک و افزایش حجم خون شماست. ممکن است احساس خستگی مفرطی داشته باشید، حتی اگر تمام شب را خوابیده باشید، چرا که خوابیدن با شکم بزرگ و نیازهای مکرر به دستشویی، به یک چالش جدی تبدیل شده است. تورم دست‌ها و پاها، به‌ویژه در انتهای روز، کاملاً شایع است و حرکت‌های شما بسیار کندتر از قبل شده است. در این زمان، تمرکز شما از روی رشد جنین، به سمت علائم آغاز زایمان و آماده‌سازی نهایی خانه برای نوزاد معطوف می‌شود.
درصورت تماس اعلام کنید که از طرف سایت تماس گرفته اید
نزول جنین (Lightening) و کاهش تنگی نفس
یکی از مهم‌ترین تحولاتی که در این هفته یا هفته‌های قبل‌تر رخ می‌دهد، فرایندی به نام “نزول جنین” یا Lightening است. این به معنی پایین آمدن سر جنین (بخش ارائه‌دهنده) به داخل لگن و قرارگیری در موقعیت زایمان است. با پایین آمدن جنین، فشار از روی پرده دیافراگم شما برداشته می‌شود و ناگهان متوجه می‌شوید که می‌توانید به‌راحتی نفس بکشید و تنگی نفس‌های شبانه یا هنگام فعالیت، کمتر شده است. اما این آسودگی در تنفس، بهایی هم دارد؛ فشار جدیدی بر روی مثانه وارد می‌شود که دفعات مراجعه به دستشویی را به شکل قابل‌توجهی افزایش می‌دهد، و همچنین ممکن است در ناحیه تحتانی لگن، احساس سنگینی و درد بیشتری داشته باشید.
انقباضات براکستون هیکس و تفکیک از زایمان واقعی
انقباضات کاذب یا همان براکستون هیکس در این هفته بسیار شایع‌تر، قوی‌تر و منظم‌تر از قبل احساس می‌شوند، به‌طوری‌که ممکن است شما را چندین بار به‌اشتباه بیندازند و گمان کنید که زمان زایمان فرارسیده است. این انقباضات معمولاً نامنظم هستند، شدت آن‌ها با تغییر وضعیت (مثلاً از نشستن به راه‌رفتن) کاهش می‌یابد و معمولاً تنها باعث سفت‌شدن شکم می‌شوند بدون آنکه درد آن‌ها به سمت کمر یا پایین شکم کشیده شود. نکته کلیدی این است که در هفته ۳۸ بارداری، باید به‌شدت و نظم انقباضات توجه کنید؛ انقباضات زایمان واقعی، باگذشت زمان قوی‌تر و نزدیک‌تر می‌شوند و تغییر وضعیت نمی‌تواند آن‌ها را متوقف کند.
ترشحات واژن و خروج پلاک مخاطی (Show)
در آستانه‌ی زایمان، تغییراتی در ترشحات واژن رخ می‌دهد. این ترشحات ممکن است غلیظ‌تر و مخاطی‌تر شوند و در برخی مواقع، خروج پلاک مخاطی رخ می‌دهد. پلاک مخاطی یا “Show” توده‌ای ژله‌ای و غلیظ از مخاط است که دهانه‌ی رحم را در طول بارداری مسدود کرده تا از ورود عفونت جلوگیری کند. خروج این پلاک (که ممکن است همراه با رگه‌های خونی صورتی یا قهوه‌ای باشد) یک نشانه مهم و از علائم زایمان در هفته ۳۸ بارداری است. بااین‌حال، باید بدانید که خروج پلاک لزوماً به این معنی نیست که زایمان شما فوراً آغاز خواهد شد؛ ممکن است زایمان چند ساعت یا حتی چند روز بعد شروع شود. اگر خونریزی زیاد و به رنگ قرمز روشن مشاهده کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
دل‌درد و کمردرد در هفته 38 بارداری
احساس دردهای مبهم در ناحیه شکم و کمر، و همچنین درد لگنی و کشاله ران در این هفته بسیار رایج است. دل‌درد و کمردرد در هفته 38 بارداری می‌تواند ناشی از کشیدگی رباط‌ها به دلیل وزن جنین یا شروع واقعی انقباضات زایمانی باشد. دردهای زایمان واقعی معمولاً از کمر شروع شده و به جلوی شکم می‌آید و یا برعکس، در حالی که دردهای ناشی از کشیدگی یا آمادگی، معمولاً ثابت هستند و مانند یک درد عضلانی یا کرامپ قاعدگی احساس می‌شوند. دردهای زایمانی منظم، شدید و پیشرونده هستند، اما دردهای هفته‌های آخر، با استراحت یا گرما (مانند حمام آب گرم) کاهش می‌یابند.
علت تیرکشیدن واژن در هفته ۳۸ بارداری (Lightning Crotch)
بسیاری از زنان باردار در اواخر بارداری، احساس می‌کنند که یک درد تیز، ناگهانی و شبیه به برق‌گرفتگی در ناحیهٔ واژن، پرینه یا کشاله ران خود حس می‌کنند. علت تیرکشیدن واژن در هفته ۳۸ بارداری که گاهی اوقات به آن “رعدوبرق واژنی” (Lightning Crotch) هم می‌گویند، به دلیل فشار مستقیم سر جنین بر روی اعصاب لگنی است. ازآنجایی‌که سر جنین در حال نزول به داخل لگن و تثبیت موقعیت است، این فشارها بر روی اعصاب حساس این ناحیه وارد شده و این درد ناگهانی را ایجاد می‌کند. این یک علامت طبیعی و نشان‌دهندهٔ آمادگی جنین برای خروج است و جای نگرانی ندارد، مگر آنکه این درد دائمی باشد یا با خونریزی همراه شود. برای کسب اطمینان بیشتر در مورد این علائم، می‌توانید به مطب دکتر علوی مراجعه کنید.
آمادگی ذهنی و عاطفی مادر: لانه‌سازی (Nesting)
در کنار تغییرات فیزیکی، تحولات عاطفی نیز در این هفته شدید است. بسیاری از زنان احساس نیاز شدیدی به آماده‌سازی خانه و محیط اطراف خود برای ورود نوزاد می‌کنند که به این پدیده “غریزهٔ لانه‌سازی” (Nesting) گفته می‌شود. این احساس ممکن است شما را وادار به تمیزکردن افراطی، مرتب‌کردن کمدها، یا تکمیل ناگهانی خرید سیسمونی کند. گرچه انجام برخی کارها برای آماده‌سازی خوب است، اما باید مراقب باشید که بیش از حد خود را خسته نکنید، چرا که در این مرحله، حفظ انرژی برای زایمان بسیار حیاتی است. این غریزه نشانهٔ دیگری از آمادگی روانی شما برای پذیرش نقش جدیدتان است.
اهمیت کنترل ضربان قلب و حرکت جنین
درحالی‌که جنین شما تقریباً رشد کاملی دارد، اما نظارت بر حرکت‌های او همچنان بسیار مهم است. ازآنجایی‌که فضای داخل رحم محدودتر شده است، نوع حرکات جنین تغییر می‌کند؛ ممکن است به‌جای لگد‌های قوی، بیشتر شاهد غلت‌زدن‌ها و کشش‌های آرام باشید. بااین‌حال، تعداد و فراوانی حرکات نباید کاهش یابد. اگر متوجه شدید که جنین برای مدت طولانی (بیش از چند ساعت) حرکت نکرده یا حرکات او به طور قابل‌توجهی کم شده است، باید فوراً با تیم درمانی خود تماس بگیرید. حفظ آرامش و شمارش منظم حرکات، یکی از بهترین راه‌ها برای اطمینان از سلامت جنین در این هفتهٔ پایانی است.
سزارین در هفته 38 بارداری و زایمان در ۳۸ هفته و ۲ روز
در شرایط عادی و بدون هیچ مشکل پزشکی، نوزادانی که در هفتهٔ ۳۸ به دنیا می‌آیند (چه به‌صورت طبیعی و چه با زایمان در ۳۸ هفته و ۲ روز) از نظر سلامتی کاملاً شایع و آماده هستند و عموماً نیازی به مراقبتهای ویژه ندارند. بااین‌حال، اگر شما کاندید سزارین در هفته 38 بارداری هستید، این تصمیم معمولاً پس از مشورت با پزشک و در صورت وجود دلایل پزشکی مانند پره‌اکلامپسی، بریچ بودن جنین، یا بارداری‌های پرخطر گرفته می‌شود. در برخی موارد، برای کاهش خطر زایمان اورژانسی، پزشکان تصمیم به انجام سزارین در پایان هفته ۳۸ می‌گیرند. این تصمیم‌گیری نهایی همواره باید با ارزیابی دقیق شرایط مادر و جنین صورت پذیرد. برای انجام زایمان سزارین در تاریخ مشخص، حتماً از توصیه‌های پزشک متخصص خود، پیروی کنید.
اندازه شکم در هفته ۳۸ بارداری و تغییرات ظاهری
در هفته سی و هشتم، اندازه شکم در هفته ۳۸ بارداری به حداکثر خود می‌رسد. این شکم بزرگ ممکن است باعث کشیدگی شدید پوست و افزایش ترک‌های پوستی (استرچ مارک) شود. ارتفاع رحم یا Fundal Height تقریباً در بالاترین نقطهٔ خود قرار دارد، اما با نزول جنین، ممکن است کمی کاهش یابد و شکم کمی به سمت پایین متمایل شود. علاوه بر این، ممکن است خطوط تیرهٔ روی شکم (Linea Nigra) پررنگ‌تر شوند و ناف کاملاً به بیرون برجسته شود. این تغییرات کاملاً طبیعی هستند و پس از زایمان، به‌تدریج به حالت اول باز می‌گردند، البته ممکن است مقداری شل‌شدن پوست باقی بماند که با ورزش قابل‌بهبود است.
سخن پایانی
هفته ۳۸، هفته‌ای پر از انتظار، هیجان و کمی اضطراب است. تمام علائمی که تجربه می‌کنید، از علائم هفته ۳۸ بارداری مانند تیرکشیدن واژن گرفته تا انقباضات براکستون هیکس، همگی نشانه‌هایی هستند که بدن شما در حال تنظیم نهایی برای بزرگ‌ترین رویداد زندگی‌تان است. به بدن خود اعتماد کنید، به علائم آن گوش دهید و بدانید که این مسیر تقریباً به پایان رسیده است. فراموش نکنید که در این مرحله حساس، حضور پزشک متخصص و آگاه، مانند دکتر علوی، یک پشتوانه محکم برای عبور امن از این مرحله است. با حفظ آرامش، تمرکز بر تنفس و استراحت کافی، آمادهٔ دیدار با فرشتهٔ کوچکتان شوید. این آخرین ایستگاه انتظار است و به‌زودی، زیباترین پاداش خود را در آغوش خواهید گرفت. سفر شما به دنیای مادری، تازه آغاز شده است.
سوالات متداول
آیا زایمان در ۳۸ هفته زودرس محسوب می‌شود؟
خیر، زایمان در هفته ۳۸ از نظر بالینی “تمام ترم اولیه” (Early Term) محسوب می‌شود و کودک کاملاً آمادهٔ تولد است و زودرس نیست.
اگر انقباضات منظم شدند، چند وقت بعد باید به بیمارستان برویم؟
در بارداری اول، زمانی که انقباضات برای حداقل یک ساعت هر ۵ دقیقه یک‌بار رخ دادند و هر کدام یک دقیقه طول کشیدند (قانون ۵-۱-۱) باید به بیمارستان بروید. در بارداری‌های بعدی ممکن است این زمان کوتاه‌تر باشد.
آیا نیاز به استراحت مطلق در این هفته ضروری است؟
خیر، استراحت مطلق لازم نیست، اما باید فعالیت‌های خود را کاهش دهید و انرژی خود را برای زایمان حفظ کنید.
چه زمانی باید نگران کاهش حرکت جنین باشم؟
اگر پس از خوردن یک وعده‌غذایی یا نوشیدنی شیرین، در طی دو ساعت کمتر از ۱۰ حرکت جنین (لگد، غلت، کشش) احساس کردید، باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
درصورت تماس اعلام کنید که از طرف سایت تماس گرفته اید
